Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar,Ramazan ortasında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 494,50 ile elmada olduğunu belirten Bayraktar, açıklamasına şöyle devam etti:“Elmadaki fiyat farkını yüzde 356,80 ile kabak, yüzde 348 ile limon, yüzde 331,88 ile maydanoz, yüzde 260,39 ile yeşil mercimek, yüzde 260,31 ile karnabahar, yüzde 257,18 ile kuru fasulye, yüzde 256,57 kuru soğan, yüzde 255,14 ıspanak, yüzde 236,18 ile patlıcan, yüzde 233,45 nohut, yüzde 231,19 kırmızı mercimek, yüzde 226,85 marul ve yüzde 225,82 salatalık takip etti. Ramazan ayının ortasında üretici market fiyat farkı elmada yüzde 450’nin üzerindeyken, 3 üründe yüzde 300’ün, 14 üründe ise yüzde 200’ün üzerinde gerçekleşti. Elma 5,9 kat, kabak 4,6 kat, limon 4,5 kat, maydanoz 4,3 kat, yeşil mercimek, karnabahar, kuru fasulye, kuru soğan ve ıspanak 3,6 kat, patlıcan 3,4 kat, nohut ve kırmızı mercimek 3,3 kat fazlaya tüketiciye satıldı. Üreticide 2 lira olan elma 12 liraya, 4 lira 19 kuruş olan kabak 19 liraya, 1 lira 75 kuruş olan limon 7 lira 80 kuruşa, 1 lira 38 kuruş olan maydanoz 6 liraya, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 29 lira 48 kuruşa ve 3 lira 83 kuruş olan karnabahar 13 lira 80 kuruşa tüketiciye satıldı.” 

Ramazan ortası üretici market fiyatları

Bayraktar, Ramazanın başından (30 Mart 2022) Ramazanın ortasına (11 Nisan 2022) kadar olan süreçte fiyatı en fazla artan ürünün, markette beyaz lahana, üreticide marul olduğunu, fiyatı en fazla düşen ürünün markette karnabahar, üreticide ise kuru soğan olduğunu vurgulayarak fiyat değişimlerini şöyle değerlendirdi:

“Ramazan ortasında markette 40 ürünün 29’unda fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görülürken sadece bir üründe fiyat değişimi olmadı.

 Ramazanın ortasında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 40 ile beyaz lahana oldu. Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 31,29 ile pırasa, yüzde 29,85 ile maydanoz, yüzde 26,51 ile marul, yüzde 23,13 ile toz şeker, yüzde 19,59 ile havuç, yüzde 14,98 ile patlıcan, yüzde 14,75 ile nohut, yüzde 14,24 ile salatalık takip etti.

Markette fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 26,32 ile karnabahar oldu, Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 10,72 ile fındık içi, yüzde 6,82 ile kuru incir, yüzde 4,15 ile Antep fıstığı, yüzde 4,08 ile kuru kayısı, yüzde 2,16 ile yeşil soğan, yüzde 1,06 ile zeytinyağı izledi. Ramazan ortasında üreticide 32 ürünün 15’inde fiyat artışı olurken, 6’sında fiyat düşüşü görüldü, 11 üründe ise fiyat değişimi yaşanmadı. Üretici fiyatlarında havuç, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm, kuru incir, fındık içi ve yumurta fiyatlarında değişim olmadı.

Ramazan ortasında üreticide fiyatı en çok düşen ürün yüzde 43,18 ile kuru soğan oldu. Kuru soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 41,23 ile kabak, yüzde 36,17 ile karnabahar, yüzde 12,94 ile ıspanak, yüzde 6,74 ile domates, yüzde 1,85 ile patlıcan izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 63,10 ile marulda görüldü. Maruldaki fiyat artışını yüzde 27,59 ile sivri biber, yüzde 22,32 ile salatalık, yüzde 21,05 ile maydanoz, yüzde 20 ile beyaz lahana yüzde 19,78 ile süt, yüzde 19,71 ile patates, yüzde 12,57 ile yeşil soğan takip etti. Ramazan ortasında marul, sivri biber, salatalık, maydanoz, beyaz lahana, süt, patates ve yeşil soğanda üretici fiyatlarında artış yaşandı. Marul, sivri biber, salatalık, maydanoz ve yeşil soğan fiyatlarındaki artışta havaların soğuk gitmesi sebebiyle geciken hasat nedeniyle ürün arzındaki azalış etkili oldu. Beyaz lahana fiyatındaki artış sezon sonuna gelinmiş olmasından kaynaklandı. Sütte görülen fiyat artışı Ulusal Süt Konseyinin 1-30 Nisan arası çiğ süt tavsiye fiyatında yaptığı değişiklikten kaynaklandı. Patateste ise depodaki ürünün azalması ve Adana’da yaşanan don olayı nedeniyle hasadın gecikmesi etkili oldu. Üreticide kuru soğan, kabak, karnabahar, ıspanak en fazla fiyatı düşen ürünler oldu. Kuru soğanda, ramazan ayı olması sebebiyle yemek yerlerinde talebin azalması sebebiyle fiyatta düşüş yaşandı. Adana bölgesinde de yeni ürün sezonunun yaklaşması da fiyatları etkiledi. Kabak ve ıspanak fiyatındaki düşüş arz artışından kaynaklandı. Karnabaharda da sezonun bitmesi fiyatların düşmesine neden oldu. Genel olarak üretici fiyatlarındaki artışların nedeni gübre, mazot, yem, elektrik, ilaç ve tohum fiyatlarındaki aşırı yükselmedir. Girdi fiyat endeksi ile tüketici fiyat endeksleri arasında üretici aleyhine ciddi bir açıklık bulunmaktadır. Üretici maliyetlerini düşürmeden, fiyatlarda ucuzluk olması mümkün değildir. Üreticiye verilecek destek, ayrıca tüketiciye verilecek destek olur.”

 Geçen yıl ve bu yıl Ramazan ortası fiyatlarındaki değişim ve yıllık fiyat artışları

Bu yıl ve geçen yıl Ramazan ortası fiyatları karşılaştırıldığında markette 40 ürünün 40’ında da fiyat artışı olduğunu açıklayan Bayraktar, fiyat değişimlerini şöyle değerlendirdi: “Marketlerdeki fiyat artışları yüzde 14,62 ile yüzde 453,52 arasında değişen oranlarda gerçekleşti. Geçen yıl ile bu yılın Ramazan ortası fiyatlarına bakıldığında en fazla fiyat artışı markette yüzde 453,52 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 297,21 ile beyaz lahana, yüzde 253,09 ile patates, yüzde 218,72 ile maydanoz, yüzde 212,48 ile domates takip etti. Bu yıl ve geçen yıl Ramazan ortası fiyatlarına göre üreticide 32 ürünün 30’unda fiyat artışı; 2’sinde fiyat düşüşü yaşandı.

Geçen yıl Ramazan ortasına göre üreticide fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 42,62 ile limon oldu. Limondaki düşüşü yüzde 9,09 elma takip etti. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 798,63 ile patateste yaşandı. Patatesteki artışı yüzde 354,49 ile yeşil soğan, yüzde 276,78 ile patlıcan ve yüzde 233,33 ile beyaz lahana izledi. Bilindiği gibi Ramazan ayları her yıl 10 gün öne doğru gelmektedir. Bundan dolayı Ramazan ayına ilişkin yapılan tarih karşılaştırması, aynı dönemleri kapsamadığı için mevsimsel etkilerle fiyat farklılıkları olabilmektedir.”