MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, özel eğitim ihtiyacı olduğu tespit edilen öğrencilerin yetersizlik türleri ve eğitsel performansları doğrultusunda en az kısıtlayıcı eğitim ortamlarına yönlendirilmeleri için birçok projeyi hayata geçirmeye yönelik çalışmalarına hız verdi.
Öğrenimine kaynaştırma ve bütünleştirme yoluyla devam eden 500 bine yakın öğrenciye sunulan eğitim hizmetlerinin güçlendirilmesi amacıyla değişen şartlar ve gelişen teknoloji de göz önünde bulundurularak dijital eğitim paketleri oluşturulurken, öğretmenlere yönelik birçok yeni eğitim programı da uygulamaya alındı.
Bakanlık verilerine göre, 404 bin 919 öğrenci kaynaştırma ve bütünleştirme yolu, 94 bin 137 öğrenci özel eğitim okulları, 14 bin 449 öğrenci de destek eğitim odalarındaki uygulamalarla destekleniyor.
Kaynaştırma yoluyla eğitimi için ulusal eylem planı
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünce, özel eğitim ihtiyacı bulunan öğrenciler için uygun eğitim ortamları hazırlamak, eğitim hizmetlerini desteklemek; okullardaki öğrenciler, öğretmenler, aileler, yöneticiler ve ilgili tüm paydaşların artan ihtiyaçları ve taleplerini karşılamak amacıyla hazırlanan “Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Ulusal Eylem Planı” doğrultusunda bir dizi yeni uygulama yapıldı.
Bu kapsamda, MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK), Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü iş birliğiyle yeni projeler yürütüldü.
Projede, okullarda özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerle çalışan öğretmenlerin mesleki yeterliliklerinin artırılması amacıyla animasyon, etkileşimli animasyon, videolu anlatım, uygulamalı video ve özet dokümanlar hazırlanarak görsel, yazılı ve dijital eğitim paketleri oluşturuldu. Bu kapsamda dijital içerikler, Öğretmen Bilişim Ağı’nda (ÖBA) öğretmenlerin erişimine açılacak.
Özel çocukların eğitiminde “yol haritası”
Bakanlıkça, öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama ve geliştirme çalışmalarına yol göstermek amacıyla “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı: Tüm Öğretmenler İçin Yol Haritası” kılavuzu da hazırlandı.
Kılavuzda, farklı özel eğitim ihtiyacı olan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise kademelerinde öğrenim gören öğrenciler için hazırlanmış uygulamalara yer verildi ve örnek bir eğitim formatı hazırlanarak kullanıma sunuldu.
Ayrıca “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı Hazırlama Semineri” ve “Destek Eğitim Odası Hizmetinde Eğitim Uygulamaları Semineri” hazırlanarak ÖBA’da öğretmenlerin erişimine açıldı.
Öğrencilere olumlu davranış kazandırılması amacıyla öğretmenlere, uzmanlara ve ailelere rehberlik etmesi amacıyla da “Özel Eğitimde Davranış Değiştirme Uygulama Rehberi” hazırlandı ve dijital olarak yayımlandı.
MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin gösterdiği başarılardan hareketle farklı yetersizlik türlerinden etkilenmiş bireylere yönelik toplumsal farkındalık oluşturması amacıyla “Özel Eğitim Çocuk” dergisi yayımlıyor.
Yılda iki defa yayımlanan dijital dergi, sesli dergi ve işaret dili destekli olarak da hazırlanan “Özel Eğitim Çocuk” dergisine “ozelegitimcocuk.meb.gov.tr” ve “eba.gov.tr” adreslerinden ulaşabiliyor.
“Özel sokağın çocukları” hikâye setleri için özel web sitesi kuruldu
Bakanlık ayrıca özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilere yönelik farkındalık oluşturmak, küçük yaştan itibaren birlikte yaşama kültürü aşılamak, okuma sevgisi kazandırmak için “Özel Sokağın Çocukları” adıyla zenginleştirilmiş hikâye setini de hazırladı.
Hikâye seti, görme yetersizliği olan öğrenciler için sesli betimlemeli, işitme yetersizliği olan öğrenciler için ise işaret dili desteğiyle “https://orgm.meb.gov.tr/ozelsokagincocuklari/” internet sitesinde yayımlandı.
Okul öncesi için uyarlanmış etkinlik setleri
Okul öncesi dönemdeki özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin sınıflarında uygulanmak üzere “Okul Öncesi Uyarlanmış Etkinlikler Seti” de kullanıma sunuldu. Ayrıca öğrencilere temel eğitim müfredatlarında yer alan kazanımları edindirmek amacıyla uyarlanmış etkinlikler hazırlandı.
Bakanlıkça basımı yapılarak il millî eğitim müdürlükleri aracılığıyla dağıtımı yapılan setlerin içeriklerine “orgm.meb.gov.tr/uyet” adresinden ulaşılabiliyor.
ÖZEDES ile tanı öncesi süreç güçlendirildi
Okullarda kaynaştırma uygulamalarının kalitesini artırarak tüm öğrencilerin topluma entegrasyonunu sağlamak amacıyla Avrupa Birliği (AB) IPA Programı kapsamında “Bütünleştirici Eğitimin Güçlendirilmesi Projesi (BEGEP)” Bakanlık koordinesinde yürütüldü.
Projede, kaynaştırma ve bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları kapsamında on farklı konuda hazırlanan hizmet içi eğitim programları ile öğretmenlere yüz yüze hizmet içi eğitim verilirken 492 öğretmen eğitici eğitimine alındı.
“Müdahaleye Tepki Modeli” yaklaşımıyla model geliştirme çalışması yürütüldü. Eğitsel değerlendirme ve tanılama öncesi süreçte okulda yapılan müdahaleleri güçlendirmek üzere Özel Eğitim Destek Sistemi (ÖZEDES) geliştirildi. Sistemle tanı öncesi süreç güçlendirilirken tanı sonrası sürece de katkı sağlandı ve projede 121 eğitici yetiştirildi.
Bakanlıkça 1 milyon materyal dağıtıldı
Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin öğrenim gördüğü okulların kurumsal kapasitelerini artırmak ve eğitim ortamlarının niteliğini geliştirmek amacıyla okullara materyal desteği sağlandı.
Bu kapsamda “Özel Çocuklara Özel Materyaller” projesi ile AR-GE ve üretim çalışmaları Bakanlıkça yapılan yaklaşık 1 milyon materyal; okullara, destek eğitim odalarına ve bu yıl ilk defa hastane sınıflarına ulaştırıldı. Bununla birlikte özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin farklı gelişim alanlarında yeterliliklerini desteklemek amacıyla okul öncesinden lise kademesine kadar bütün özel eğitim okullarına spor malzemesi dağıtımı da yapıldı.
Okul ve kurumlarda görev yapan öğretmenlerin kaynaştırma ve bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamalarına ilişkin bilgi, beceri ve mesleki yeterliklerinin geliştirilmesi amacıyla alan uzmanı akademisyenlerin eğitim görevlisi olarak görev aldığı “Kaynaştırma Öğrencilerine Yönelik Öğretim Yöntem ve Teknikleri Kursu” düzenlendi.
Ayrıca alan uzmanı akademisyenlerce “Dil ve Konuşma Güçlüğü Olan Öğrencilerin Eğitiminde Özel Eğitim Uygulamaları Kursu”, “Özel Öğrenme Güçlüğü Eğitimi Uygulamaları Kursu” düzenlendi. Bakanlıkça yeni hizmet içi eğitim programları hazırlanarak “Merkezi ve Mahalli Hizmet İçi Eğitim Faaliyetlerinde Kullanılacak Standart Hizmet İçi Eğitim Programları” yayımlandı.
